3 ઓક્ટોબરથી નવરાત્રીની શરુઆત થઇ ગઇ છે, નવરાત્રી તહેવારનુ હિંદુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્વ છે. નવરાત્રીમાં નવ દિવસ માં દુર્ગાના નવ રુપોનુ વિધિથી પૂજા અર્ચનાકરવામાં આવે છે. માતા દુર્ગાની પૂજા કરવાથી સુખ સમૃદ્ધી અને શાતી પ્રાપ્ત થાય છે. તેમજ તમામ મનોકામના પૂર્ણ થાય છે.
નવરાત્રીમાં ગરબા અને દાંડિયાનું શું મહત્વ છે?
હિન્દુ ધર્મમાં નવરાત્રિનું ખૂબ મહત્વ છે. નવરાત્રીના તહેવાર દરમિયાન નવ દિવસ સુધી માતાના નવ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર દેશભરમાં ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર માત્ર પૂજા પુરતો સીમિત નથી, તેનું એક સાંસ્કૃતિક પાસું પણ છે. સાંસ્કૃતિક પાસું ધાર્મિક જેટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે. નવરાત્રિમાં ગરબા અને દાંડિયા રમવામાં આવે છે. જે આ તહેવારને પૂર્ણતા અને આનંદ પ્રદાન કરે છે. નવરાત્રીનો તહેવાર ગરબા અને દાંડિયા વગર અધૂરો રહે છે.
ગરબા
ગરબાનો અર્થ થાય છે “ગર્ભાશય” અથવા “આંતરિક દીવો”. તે દેવી શક્તિની ઉપાસનાનું પ્રતીક છે. નવરાત્રીના નવ દિવસો દરમિયાન લોકો માટીના વાસણમાં દીવો પ્રગટાવે છે જેને “ગરબી” કહેવાય છે. આ ઘડાને મા દુર્ગાની શક્તિ અને ઉર્જા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને લોકો તેની આસપાસ ગરબા નૃત્ય કરે છે.
ગરબા નૃત્ય કરતી વખતે, લોકો ચારે બાજુ વર્તુળ બનાવે છે અને માતાની ભક્તિમાં લીન થઈને આનંદથી નાચે છે. તે જીવનના ચક્ર અને દેવી દુર્ગાની અનંત શક્તિનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. દેવી દુર્ગાની સ્તુતિમાં ગાયેલા લોકપ્રિય ગીતો પર ગરબા નૃત્ય કરવામાં આવે છે. ગરબા એ પરંપરાગત નૃત્ય છે. તેની પરંપરા ગુજરાતમાં સૌથી વધુ છે પરંતુ ધીમે ધીમે ગરબા નૃત્ય દરેક શહેર અને રાજ્યમાં લોકપ્રિય બન્યું છે. આ નૃત્ય માતા દુર્ગા પર ભક્તોની અતૂટ શ્રદ્ધા અને આસ્થા દર્શાવે છે.
આ નૃત્ય ઉર્જાથી ભરેલું છે અને તેથી જ તેને શક્તિ અને ઉર્જાનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે. ગરબા એ મા દુર્ગાની પૂજા, આસ્થા અને આસ્થાનું પ્રતિક છે. આ નૃત્ય દેવીના ગર્ભમાં છુપાયેલી ઉર્જા અને શક્તિને ઉજાગર કરે છે. ગરબાનું ગોળ વર્તુળ બ્રહ્માંડના સતત ચાલતા ચક્રનું પ્રતીક છે.
દાંડિયા-
દાંડિયા નૃત્યમાં પુરુષો અને સ્ત્રીઓ લાકડાની લાકડીઓનો ઉપયોગ કરીને એકબીજા સાથે રમે છે. તે દેવી દુર્ગા અને મહિષાસુર વચ્ચેની લડાઈનું પ્રતીક છે. દાંડિયા નૃત્ય દરમિયાન વગાડવામાં આવતી લાકડીઓને દેવી દુર્ગાની તલવારનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે, જે અનિષ્ટનો નાશ કરે છે.